Concurrentieanalyse in je ondernemingsplan
Sta je op het punt een onderneming te starten? Dan is het belangrijk dat je weet wie je concurrenten zijn en waarin jij je onderscheidt. Een concurrentieanalyse in je ondernemingsplan helpt je daarbij: dit is een overzichtelijke analyse van andere aanbieders in jouw markt, waarin je hun sterke en zwakke punten vergelijkt met die van jezelf. Zo ontdek je kansen, bedreigingen én je eigen unieke waarde.
In dit blog leg ik je uit hoe je een goede concurrentieanalyse opstelt als onderdeel van je ondernemingsplan. Wat moet erin, waar let je op en hoe voorkom je veelgemaakte fouten?
Heb je hulp nodig bij het in kaart brengen van je concurrentie of wil je sparren over je ondernemingsplan? Neem dan vrijblijvend contact met me op.
Wat moet er in het hoofdstuk concurrentie staan?
Een sterke concurrentieanalyse bestaat uit een aantal vaste onderdelen die samen een compleet beeld geven van jouw positie in de markt. Dit zijn de belangrijkste elementen die je in dit hoofdstuk moet opnemen:
- Overzicht van concurrenten: Breng je directe en indirecte concurrenten in kaart. Geef aan wie ze zijn, wat ze doen en waarom je juist deze partijen analyseert.
- Analyse van concurrenten: Vergelijk je concurrenten op aspecten als aanbod, doelgroep, prijs, marketing, locatie, service en bekendheid.
- SWOT-analyse van je eigen bedrijf: Zet je sterke en zwakke punten af tegen kansen en bedreigingen in de markt.
- Concurrentiematrix: Visualiseer de vergelijking in een overzichtelijke tabel, zodat sterke en zwakke punten snel zichtbaar worden.
- Uniek verkoopargument (USP): Beschrijf waarom klanten juist voor jou moeten kiezen. Wat maakt jou anders of beter dan de concurrentie?
- Conclusie en verbeterpunten: Vat je analyse samen en benoem welke inzichten je hebt opgedaan en welke acties je eventueel onderneemt.
Wil je zien hoe de paragraaf Concurrentie is uitgewerkt in een volledig plan? Bekijk dan het voorbeeld ondernemingsplan dat ik speciaal heb opgesteld voor startende ondernemers.
Directe en indirecte concurrenten
Een concurrentieanalyse begint met het benoemen van je concurrenten. Dat lijkt eenvoudig, maar het is belangrijk om hier scherp in te zijn. Je maakt onderscheid tussen directe en indirecte concurrenten:
- Directe concurrenten zijn bedrijven die hetzelfde product of dezelfde dienst aanbieden aan dezelfde doelgroep, in dezelfde regio of markt. Dit zijn je belangrijkste vergelijkingspunten.
- Indirecte concurrenten bieden een alternatieve oplossing voor hetzelfde klantprobleem. Denk aan een taxibedrijf versus een fietsverhuurder: andere dienst, zelfde behoefte.
Beperk je tot de 3 tot 5 meest relevante directe concurrenten. Dat geeft voldoende vergelijkingsmateriaal zonder dat je verzuipt in de informatie. Geef per partij aan waarom je deze hebt gekozen: wat maakt hen relevant om mee te vergelijken?
Hoe vind je concurrenten?
- Zoek in Google op jouw dienst + regio (bijv. “fotograaf Eindhoven”)
- Bekijk Google Maps en reviewsites zoals Trustpilot of Klantenvertellen
- Check het Handelsregister van de KvK op branche en locatie
- Vraag je netwerk of potentiële klanten wie zij als alternatief zien
Zorg dat je keuze goed onderbouwd is. Dit laat zien dat je niet lukraak namen noemt, maar strategisch kijkt naar de markt waarin je actief bent (of wilt worden).
Analyse van aanbod, prijs, marketing en doelgroep
Nu je weet wie je concurrenten zijn, ga je ze analyseren op de belangrijkste onderdelen. Dit geeft je inzicht in hun sterke en zwakke punten én helpt jou om je strategie te bepalen. Analyseer per concurrent (en voor jezelf) de volgende elementen:
- Aanbod en assortiment: Wat bieden je concurrenten aan? Welke producten of diensten leveren ze? Zijn ze breed of juist gespecialiseerd? Kijk ook naar merken, variaties en extra’s zoals garantie of servicepakketten.
- Prijs en prijsstrategie: Welke prijzen hanteren ze? Zijn er kortingsacties, instaptarieven of abonnementen? En hoe verhoudt jouw prijs zich tot die van hen? Vergeet niet te checken of de prijs past bij de geleverde kwaliteit en service.
- Doelgroep: Op wie richten ze zich? Denk aan leeftijd, regio, sector, type klant (B2C of B2B). Vaak zie je in de tone-of-voice van hun website, social media en reviews al veel over hun focus.
- Marketing en zichtbaarheid: Hoe maken ze zichzelf zichtbaar? Analyseer hun website, social media, Google Ads, nieuwsbrieven en beurzen. Zijn ze actief op platforms als LinkedIn of Instagram? Hoe vaak plaatsen ze iets? Is hun vindbaarheid in Google goed geregeld?
- Locatie, service en bekendheid: Wat is hun vestigingsplaats en hoe bereikbaar zijn ze? Hoe is hun klantenservice geregeld (telefonisch, e-mail, chat)? En hoe bekend zijn ze in de markt? Reviews geven vaak een goede indicatie van hun reputatie.
Tip: Gebruik een spreadsheet of tabel om je bevindingen te structureren. Zo kun je straks eenvoudig een concurrentiematrix opstellen.
SWOT-analyse van je eigen bedrijf
Zodra je de concurrentie hebt geanalyseerd, is het tijd om kritisch naar je eigen onderneming te kijken. Dit doe je met een SWOT-analyse, waarbij je jouw sterktes en zwaktes afzet tegen kansen en bedreigingen in de markt.
Een SWOT-analyse helpt je om jouw positie ten opzichte van concurrenten helder te krijgen. Het maakt duidelijk waar je bedrijf zich onderscheidt én waar nog ruimte voor verbetering is.
- Sterktes (Strengths): Wat zijn de sterke punten van jouw bedrijf? Denk aan unieke producten, specialistische kennis, een goed netwerk, gunstige locatie of uitstekende service.
- Zwaktes (Weaknesses): Waarin ben je nog kwetsbaar? Heb je beperkte ervaring, weinig naamsbekendheid of een krap marketingbudget? Of misschien nog geen uitgewerkte strategie?
- Kansen (Opportunities): Welke ontwikkelingen in de markt kun jij benutten? Denk aan trends, technologische vernieuwing, verschuiving in klantbehoeften of groeiende vraag in een bepaalde regio.
- Bedreigingen (Threats): Welke externe factoren kunnen je plannen dwarsbomen? Denk aan sterke concurrentie, economische onzekerheid, veranderende wetgeving of nieuwe toetreders.
De concurrentiematrix
Een concurrentiematrix is een visuele samenvatting van je analyse. In één oogopslag zie je hoe jouw onderneming scoort ten opzichte van concurrenten op de belangrijkste factoren. Het helpt je om sterktes, zwaktes én strategische kansen overzichtelijk weer te geven.
Hoe werkt het?
Je zet je eigen bedrijf en je geselecteerde concurrenten in een tabel. Vervolgens kies je een aantal relevante criteria, zoals prijs, marketing, service, locatie, kwaliteit of bekendheid. Per criterium geef je een score:
- ++ = erg sterk
- + = sterk
- – = zwak
- – – = erg zwak
Voorbeeld van een concurrentiematrix
| Jouw bedrijf | Concurrent A | Concurrent B | |
| Prijs | + | ++ | – |
| Marketing | – | ++ | + |
| Service | ++ | – | – – |
| Kwaliteit | + | + | – |
| Locatie | ++ | – | + |
| Bekendheid | – | ++ | ++ |
Tip: gebruik deze matrix ook om verbeterpunten te prioriteren. Scoor je bijvoorbeeld slecht op marketing, terwijl je concurrenten daar juist sterk zijn? Dan ligt daar een directe kans voor verbetering. De matrix vormt vaak een krachtig hulpmiddel voor jezelf én voor investeerders om snel het speelveld te begrijpen.
Jouw onderscheidend vermogen (USP’s)
De concurrentieanalyse is pas écht waardevol als je hieruit duidelijk kunt afleiden wat jouw bedrijf uniek maakt. Dit wordt ook wel je Unique Selling Point (USP) genoemd: het specifieke voordeel dat jij biedt ten opzichte van je concurrenten.
Je USP is het antwoord op de vraag: Waarom zouden klanten juist bij jou kopen?
Voorbeelden van USP’s:
- Snellere levering dan concurrenten
- Persoonlijke service of 24/7 bereikbaar
- Uniek product of eigen ontwikkeling
- Duurzame productie of maatschappelijk verantwoord ondernemen
- Specialistische kennis of certificering
- Beste prijs-kwaliteitverhouding
Hoe bepaal je je USP?
- Kijk kritisch naar je SWOT-analyse en concurrentiematrix: waar scoor jij echt beter?
- Bedenk wat jouw doelgroep belangrijk vindt. Wat lost jouw bedrijf op dat anderen niet (goed) doen?
- Wees eerlijk: een USP moet waar zijn én voelbaar voor je klant.
Waarom is het hoofdstuk concurrentie in een ondernemingsplan belangrijk?
Een goed ondernemingsplan overtuigt niet alleen door een mooi idee of slimme strategie, maar ook doordat je laat zien dat je de markt begrijpt. De concurrentieanalyse is daarbij essentieel. Waarom? Omdat het laat zien dat jij realistisch bent over je kansen én weet hoe je jezelf kunt onderscheiden en positioneren.
Investeerders, banken en andere stakeholders willen zien dat je bewust hebt gekeken naar de spelers om je heen. Ze vragen zich af: Wat maakt dit bedrijf anders? Waarom zou een klant kiezen voor dit bedrijf en niet voor een bestaande aanbieder? Met een goede concurrentieanalyse geef je daar een onderbouwd antwoord op. Bovendien helpt dit hoofdstuk jou als ondernemer om gefundeerde keuzes te maken. Je ontdekt waar er ruimte is in de markt, welke valkuilen je moet vermijden en hoe je jouw marketing en prijsstelling strategisch inzet.
Tips voor een sterke concurrentieanalyse in je ondernemingsplan
Een concurrentieanalyse schrijven lijkt misschien veel werk, maar met de juiste aanpak houd je het overzichtelijk én waardevol. Hieronder vind je praktische tips speciaal voor starters en mkb’ers:
Beperk je tot de belangrijkste concurrenten
Analyseer liever 3 tot 5 concurrenten grondig dan 10 oppervlakkig. Zo houd je het overzichtelijk en kun je echt iets zeggen over je positie in de markt.
Gebruik echte, actuele informatie
Zoek gericht via Google, Google Maps, social media, reviewsites en het Handelsregister. Kijk naar wat er nú speelt, niet naar verouderde info.
Denk vanuit je doelgroep
Stel jezelf telkens de vraag: wat vindt mijn klant belangrijk? Prijs, gemak, kwaliteit, bereikbaarheid? Dat bepaalt waar jij je op moet onderscheiden.
Laat de analyse doorwerken in je strategie
Zet de inzichten om in concrete actiepunten. Wat ga je verbeteren, waar kun je groeien, hoe richt je je marketing slimmer in?
Herhaal dit regelmatig
De markt verandert snel. Herhaal je concurrentieanalyse minstens jaarlijks of bij grote strategische keuzes.
Veelgemaakte fouten bij het maken van een concurrentieanalyse
Bij het schrijven van een concurrentieanalyse voor je ondernemingsplan gaan ondernemers vaak de mist in. Deze fouten maken je plan minder overtuigend – en dat wil je juist voorkomen als je financiering zoekt.
Te veel (of te weinig) concurrenten analyseren
Analyseer niet tien bedrijven oppervlakkig, maar kies drie tot vijf relevante concurrenten en ga de diepte in. Te weinig input is risicovol, maar teveel zorgt voor chaos.
Geen actuele data gebruiken
Vertrouw niet op verouderde websites of aannames. Gebruik actuele informatie van Google, reviewsites, Google Maps en social media.
Je eigen bedrijf overschatten
Wees eerlijk in je SWOT-analyse. Investeerders prikken zo door loze beloftes heen. Benoem ook je zwakke punten, zolang je er een plan voor hebt.
Geen conclusie trekken
Alle data verzamelen, maar geen heldere conclusie formuleren, maakt je analyse nutteloos. Benoem concrete verbeterpunten en je USP’s.
De analyse niet doorvoeren in je strategie
Een goede analyse is pas waardevol als je er actie aan verbindt. Gebruik de uitkomsten als basis voor je marketing, prijsbeleid en positionering.
USP’s zonder bewijs
Zeggen dat je “de beste service” hebt is niet genoeg. Laat met voorbeelden of klantreacties zien waarom jij echt onderscheidend bent.
Waarom Credo Ondernemingsplan?
Hulp nodig bij jouw ondernemingsplan?
Heb je hulp nodig bij het in kaart brengen van je concurrentie of wil je jouw ondernemersplan laten opstellen door iemand die de praktijk kent en precies weet wat externe partijen willen zien? Je kunt bij mij terecht voor een volledig ondernemingsplan op maat, inclusief financieel plan.
Heb je vragen of wil je sparren over jouw plannen? Neem dan vrijblijvend contact met me op.
Veelgestelde vragen over de concurrentieanalyse in een ondernemingsplan
Wat is een concurrentieanalyse in een ondernemingsplan?
Een concurrentieanalyse is een onderdeel van je ondernemingsplan waarin je onderzoekt wie je concurrenten zijn, wat hun sterke en zwakke punten zijn en hoe jouw bedrijf zich daartoe verhoudt. Dit helpt om je strategie en positionering te onderbouwen.
Waarom is een concurrentieanalyse belangrijk voor starters?
Als starter laat je met een goede concurrentieanalyse zien dat je de markt kent en weet waarin je je kunt onderscheiden. Financiers en investeerders willen dit inzicht zien voordat ze geld beschikbaar stellen.
Hoe bepaal ik wie mijn concurrenten zijn?
Zoek op Google en Google Maps naar bedrijven met vergelijkbare producten of diensten in jouw regio of niche. Vraag ook je netwerk of potentiële klanten naar alternatieven die zij overwegen.
Wat is het verschil tussen directe en indirecte concurrenten?
Directe concurrenten bieden hetzelfde product of dezelfde dienst aan jouw doelgroep. Indirecte concurrenten lossen hetzelfde klantprobleem op, maar met een andere oplossing.
Hoe maak ik een goede concurrentiematrix?
Kies 3 tot 5 concurrenten en vergelijk ze op vaste criteria zoals prijs, kwaliteit, marketing en service. Geef scores (++ / + / – / – –) en zet alles overzichtelijk in een tabel.
Hoe formuleer ik mijn USP’s?
Kijk waarin jij beter scoort dan je concurrenten: dat kan service, bereikbaarheid, prijs of specialisatie zijn. Zorg dat je USP’s concreet, aantoonbaar en relevant voor je doelgroep zijn.
Hoe weet ik of ik álle relevante concurrenten in beeld heb?
Gebruik verschillende bronnen zoals Google, reviewsites, KvK en vraag ook mensen uit je netwerk of doelgroep naar wie zij als alternatief zien. Vaak ontdek je dan partijen die je zelf over het hoofd ziet.
Wat als er (bijna) geen directe concurrenten zijn?
Dat lijkt positief, maar roept bij financiers juist vragen op: is er wel markt voor jouw idee? Onderzoek dan goed de indirecte concurrenten of vergelijkbare oplossingen die klanten nu gebruiken.
Hoe kom ik achter prijzen van concurrenten als ze die niet op de website hebben staan?
Bel of mail als geïnteresseerde klant, of kijk naar vergelijkingssites en reviews. Soms kom je via de reviews of social media alsnog aan prijsinformatie.
Wat als mijn aanbod nog niet concreet is – kan ik dan wel een goede analyse maken?
Ja, maar focus dan op waar jij denkt waarde toe te voegen. Kijk naar behoeften van de doelgroep die je wilt bedienen, en vergelijk dat met het huidige aanbod van concurrenten.